System operacyjny, czyli jak porozumieć się ze sprzętem?

Na początku warto wspomnieć, że pierwsze komputery były mainframe’ami bez jakiegokolwiek systemu operacyjnego. Użytkownik musiał zarezerwować całą maszynę na dany okres z gotowym programem i danymi wejściowymi, które były zapisane na odpowiednim nośniku. Program był ładowany do pamięci komputera i pracował do momentu zakończenia lub pojawienia się błędu. Na początku programista musiał zapisać program w kodzie maszynowym. Później powstały języki symboliczne, asemblery oraz kompilatory, które tłumaczyły kod źródłowy programu na kod maszynowy komputera. Późniejsze maszyny były tworzone wraz z bibliotekami, które zawierały ułatwiający pracę gotowy kod, zapisany na kartach perforowanych lub taśmach magnetycznych. Takie biblioteki były następnie linkowane z programem użytkownika i pomagały w typowych operacjach, np. wejścia i wyjścia. Z nich wywodzą się nowoczesne systemy operacyjne. Na czym polega system operacyjny?

Czym jest system operacyjny?

Sam system operacyjny (OS – Operating System) to oprogramowanie, które zarządza całym systemem komputerowym. Stanowi interfejs pomiędzy maszyną a człowiekiem. Umożliwia uruchamianie programów oraz pozwala na kontrolę reszty zadań na komputerze. Nadzoruje również komunikację z urządzeniami podłączonymi do komputera, zapis plików na dysku twardym oraz drukowanie lub wyświetlanie informacji na ekranie.

Zainstalowany w naszym komputerze system operacyjny decyduje o tym, jakie programy można uruchamiać pod jego kontrolą, ma wpływ na bezpieczeństwo umieszczonych danych, umożliwia podłączania do różnych sieci, gdzie nadzoruje podrzędne systemy zainstalowane na osobnych komputerach, gwarantuje kompatybilność z innymi systemami oraz decyduje o łatwości i stabilności działania. Mimo, że swoją pracę wykonuje głównie w tle i sam nie wystarcza jeszcze do tego, by komputer był w pełni funkcjonalnym narzędziem, to bez jego pomocy właściwie nic nie będzie działać.

Na czym to polega?

System operacyjny podzielony jest na trzy główne elementy tj.:

Jądro systemu, które wykonuje i kontroluje zadania odpowiadając za ustalenie które zadanie i jak długo będzie wykonywane, za przełączenie pomiędzy uruchomionymi zadaniami oraz moduły synchronizacji zadań, obsługi pamięci i obsługi przerwań i zarządzania urządzeniami;
Powłokę czyli specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym;
System plików jako sposób ustrukturyzowanego zapisu danych na konkretnym nośniku.

Systemy dla Windows, Unix i Linux.

Obecnie najpopularniejsze systemy na rynku to Windows, Unix, Linux.

Windows – doskonale znany system operacyjny firmy Microsoft. Jako użytkownicy laptopów lub komputerów stacjonarnych możemy zauważyć, że większość komputerów posiada ten system. Od samego początku istnienia charakteryzuje się interfejsem graficznym, który sprawia, że jest on łatwy w użytkowaniu.
UNIX – system używany głównie w serwerach i superkomputerach, czyli jest on używany przez zaawansowanych użytkowników. Komunikacja odbywa się za pomocą komend. W latach 70 i 80 zdobył bardzo dużą popularność, co zaowocowało postawieniem przez globalne firmy wielu odmian i implementacji tj.:
- MAC OS X – system stworzony przez firmę Apple (dla komputerów Mac)
- AIX – stworzony przez firmę IBM
- HP-UX – stworzony przez Hawlett-Packard
- Solaris – stworzony przez SUN microsystems
LINUX – system wywodzący się z systemu UNIX, rozwijany niezależnie jako tzw. dystrybucje. Cztery główne dystrybucje na rynku to:
- Red Hat Linux – jedna z najstarszych i w swoim czasie najpopularniejszych dystrybucji Linuksa, tworzona przez firmę Red Hat. Ta dystrybucja była szeroko stosowana w zwykłych systemach odpowiedzialnych za kierowanie ruchem serwerów, poczty, stacji roboczych oraz w najbardziej zaawansowanych zastosowaniach wieloprocesorowych, szczególnie zaś tam, gdzie wymaga się wysokiej niezawodności działania. Ostatnią udostępnioną wersją był Red Hat Linux 9, dalszy rozwój systemu został podzielony na dwie gałęzie: niekomercyjny projekt Fedora Core (obecnie Fedora) i komercyjną dystrybucję Red Hat Enterprise Linux.
  - Red Hat Enterprise Linux (RHEL) – komercyjna, przeznaczona dla firm i przedsiębiorców dystrybucja Linuksa firmy Red Hat. Jest ona kontynuacją dystrybucji Red Hat Linux.
  - Fedora – nazwa następcy wolnej dystrybucji Red Hat Linux. Fedora jest stosowana zarówno jako system operacyjny dla komputerów domowych, jak i serwerów. Nazwa dystrybucji pochodzi od rodzaju kapelusza.
- CentOS (Community ENTerprise Operating System) – dystrybucja Linuksa oparta na Red Hat Enterprise Linux i mająca być z nim w całości kompatybilna. CentOS jest dostępny dla tych samych architektur co Red Hat Enterprise Linux.
- Debian – projekt wolnej dystrybucji systemu operacyjnego GNU/Linux[2] oraz GNU/kFreeBSD[3] realizowany przez ochotników na całym świecie. Debian cieszy się opinią stabilnego systemu o wysokiej jakości i łatwego do aktualizacji.
- Ubuntu – kompletna dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux, przeznaczona głównie do zastosowań biurowych i domowych (ang. desktop). Powstała również wersja serwerowa oraz na netbooki. Ubuntu opiera się na dystrybucji Debian (w wersji Sid) i jest rozwijane na serwisie Launchpad. Słowo ubuntu pochodzi z języków plemion Zulu i Xhosa zamieszkujących południową Afrykę i oznacza „człowieczeństwo wobec innych”. Głównym celem dystrybucji jest dostarczenie użytkownikom domowym kompletnego, otwartego systemu, który będzie łatwy w obsłudze oraz jednocześnie stabilny, niezawodny i nowoczesny.

Systemy dla urządzeń mobilnych:

Windows Phone – Microsoft
Android – stworzony przez Google (bazuje na systemie LINUX)
iOS – stworzony przez Apple dla urządzeń iPhone/iPad (bazuje na systemie MAC OS X)

Autor artykułu: Szymon Płodowski

Szukasz sprawdzonej firmy rekrutacyjnej? Sprawdź rozwiązania rekrutacyjne i outsourcingowe Devire.

Szukasz pracy? Sprawdź aktualne oferty pracy.